Reformatorisch Dagblad

Het eerlijk onderzoeken van een ingrijpende ge- beurtenis in het verleden is vaak pijnlijk. Psychiater Fedia Jacobs wil laten zien dat een dergelijke ervaring ook een verrijking kan betekenen.

Zijn boek ”Pjnljke verrj­king. Rouw en herboren relaties in de slagscha­ duw van oorlogsgeweld”
is een waardevol werk dat laat zien dat leed soms –niet altjd– kan worden verwerkt en ten goede gewend.

Dr. Fedia Jacobs werkt sinds 1987 als psychiater voor het Sinai Cen­trum, gevestigd te Amstelveen. Hij richt zich in zjn werk met name op nabestaanden van mensen die gebukt gingen onder oorlogs­ geweld. Zelf mocht ik de auteur le­ ren kennen als docent tjdens een cursus over het posttraumatisch stresssyndroom (PTSS).

Eerst vertelt hij zijn lezers hoe hj als psychiater te werk gaat. Oorlogsgeweld brengt verdriet.
Mensen verliezen dierbaren en maken bjzondere, angstige gebeurtenissen mee die hen stempelen. De schaduw van deze ervaringen strekt zich uit naar  de omgeving van degene die door dit geweld is getroffen. Zo vertelt de auteur over de moeite van een man wiens vader ternauwernood de oorlog heeft overleefd. De gebeurtenissen tjdens de oorlog hebben vader zo gestempeld dat het gezinsleven daardoor uiteinde­ ljk totaal ontwricht raakt.

Jacobs werkt met een model waarbj hij drie decors ziet, als was het een toneel met drie podiumde­len. Het eerste podiumdeel betreft het moment en de plaats waar het trauma zich afspeelde, bjvoor­beeld het selectieplatform op Auschwitz­-Birkenau, het uitzend­ gebied in Bosnië of de onderduik­kamer. Het is het podium van ”daar en toen”. Het tweede deel van het podium is dezelfde plaats, alleen in het heden. Je kunt den­ken aan een voormalige concen­tratiekampgevangene die terug­ keert. Het is het podium van ”daar en nu”. Het derde podiumdeel is de spreekkamer van de psychiater. Het representeert ”hier en nu”.

Wat Jacobs doet met zijn cliën­ten is aan de hand van wat hij ”ge­leide fantasie” noemt de mensen confronteren met hun traumati­ sche verleden. Hij vraagt hun om in gedachten terug te gaan naar het ”daar en toen”. Daarbj spaart hij zijn cliënten niet. Zo keert een vrouw terug naar de plaats waar ze meemaakte dat een man werd opgepakt en gefusilleerd omdat hj haar wegtrok van Duitse soldaten die haar gegrepen had­ den. Toen was ze weggevlucht, wat haar na al die jaren een diep schuldgevoel geeft.